روشهای اجرای روکش آسفالتی
ضخامت روکشها معمولاً برای شرایط کمی بدتر از وضع متوسط روسازی طراحی میشود
آماده کردن روسازی برای اجرای روکش
ضخامت روکشها معمولاً برای شرایط کمی بدتر از وضع متوسط روسازی طراحی میشود چه اگر ضخامت روکش بر اساس تقویت خرابیهای موضعی طرح شود روکش فوق برای بقیه قسمتهای راه بیش از طراحی شده بوده و مستلزم مخارج اضافی است. بنابراین نقاط ضعیف را باید قبل از اجرای روکش با اعمال روشهای مناسب تا حد امکان تقویت نمود تا یک بستر یکنواخت برای روکش ایجاد شود. انجام صحیح و دقیق این عملیات قبل از روکشهای هموارد کننده یا تقویتی موجب اجرای صحیح روکشها و بازدهی حداکثر آنها خواهد شد.
آماده کردن روسازیهای آسفالتی
مرمتهای موضعی
تمام نقاط ضعیف را باید با لکه گیریهای مناسب مرمت کرد. وسعت مناطق ضعیف با افت و خیز زیاد را میتوان به سادگی با استفاده زا تیر بنکلمن معین کرد. قبل از انجام مرمتها باید به وسیله تیر بنکلمن در تعداد کافی از نقاط ضعیف افت و خیز برگشت پذیر را اندازه گیری کرد به طوری که وسعت کل منطقه ضعیف مشخص میشود. نقاط ضعیف را میتوان از مقایسه مقدار افت و خیز آن با مقدار افت و خیز متوسط بقیه قسمتهای روسازی تعیین نمود. لکه گیری خرابیهای بنیادی باید با استفاده از یک لایه بتن آسفالتی طرح و اجرا شود تا مطمئن شد که این نقطه ضعیف به اندازه روسازی اطراف خود تقویت شده است. اجرای صحیح لکه گیری مانند جا دادن و کوبیدن کافی آسفالت در لکهها باعث به وجود آمدن یک بستر یکنواخت و عملکرد خوب روکش خواهد شد.
هموار کردن سطح
هنگامی که سطح روسازی دارای پستی و بلندی است باید از یک لایه هموار کننده استفاده کرد. عملیات هموار کردن سطح را به خصوص هنگامی که ضخامت روکش کم است حتماً باید انجام داد. پر کردن گودیها قسمتی از عملیات هموار کردن و تراز بندی است در صورتی که عمق گودیها بین ۷/۵ تا ۱۵ سانتیمتر باشد عملیات پر کردن باید در چند لایه که ضخامت هر کدام حداکثر ۷/۵ سانتیمتر است انجام گیرد. در مواقعی که از چند لایه برای پر کردن گودی استفاده میشود لایه اول باید کوتاهترین طول را داشته باشد.
تمیز کردن و اندود سطحی
وقتی اجرای مرمتهای موضعی پایان یافت باید کل سطحی را که روکش میشود تمیز کرده و برای اطمینان از چسبیدن روکش به آن اقدام به اجرای یک اندود سطحی قیر نمود. عدم پخش یکنواخت اندود سطحی باعث لیز خوردن روکش روی راه میشود.
اندود آب بندی و پر کننده با امولسیون قیر (اسلاری سیل)
اگر در سطح روسازی قدیمی مناطق وسیع ترک خورده وجود داشته باشد اما روسازی از نظر سازهای سالم باشد در این صورت قبل از اجرای روکش میتوان از اندود آب بندی باامولوسیون قیر استفاده کرد. این مصالح ترکهای بزرگ را پر کرده و سطح را در مقابل نفوذ آب و هوا آب بندی میکنند. در صورتی که اجرای این اندود در زمان کوتاهی قبل از روکش انجام شده و تمیز باشد احتیاج به پخش اندود سطحی نیست.
آماده کردن روسازیهای بتنی برای اجرای روکش آسفالتی
عملیات لازم برای آماده سازی
آماده کردن روسازی های بتنی برای اجرای روکش روی آنها باید در نهایت دقت انجام شود تا از ایجاد خرابیهای بعدی در روکش جلوگیری به عمل آید. آماده سازی این گونه روسازیها شامل یک یا چند عمل زیر است.
- اندود کردن و پر کردن و زیر دالها برای ایجاد یک بستر یکنواخت
- شکستن دالها به قطعات کوچکتر و نشاندن آنها بر روی بستر به وسیله غلتکهای سنگین
- ایجاد ترک در دالهایی که در جای خود محکم نیستند و ثابت کردن آنها بر روی بستر به وسیله غلتکهای سنگین
- برداشتن و تعویض مناطقی کع تخریب شدهاند
- لکه گیری مناطق خرد شده و جدا شده
- آب بندی ترکها برای جلوگیری از نفوذ آبهای زیر دال به روکش
بعد از اعمال فوق در صورتی که دال بتنی حالت پایداری پیدا کرده باشد باید قبل از روکش روی آن را تمیز کرده و اقدام به پخش اندود سطحی نمود.
آماده کردن درزهای روسازی بتنی
به تجربه ثابت شده است که روکشهای آسفالتی که بر روی درزهای غیر تمیز و آماده نشده روسازیهای بتنی اجرا شدهاند مشکلات متعددی به وجود آورده است. وقتی آسفالت داغ بر روی درزها ریخته میشود درزها آب را به سمت خود کشیده یا به صورت کانالی برای آبهای زیر روسازی در میآیند. دلیل این عمل مکشی است که معمولاً بلافاصله پس از اولین مرحله غلتک زنی روکش صورت میگیرد که در این صورت در پایان کار روزانه ترک های انعکاسی بر روی روکش مشاهده خواهد شد. مورد دیگری که ممکن است در درزها به وجود بیاید حالتی است که مواد پر کننده و آب بندی داخل درز بیش از حد بوده و یا این که مثل باند فرودگاهها از دو نوع مصالح تشکیل شده باشند. این حالت ممکن است باعث لغزش آسفالت داغ شده که در نتیجه آن در روکش ترکهای انعکاسی به وجود میآید. در هر دو حالت درزها را باید قبل از اجرای روکش تمیز و آماده کرد.
کاهش ترکهای انعکاسی
ترکهای انعکاسی ناشی از حرکات افقی و قائم روسازی بتنی است که در اثر تغییرات درجه حرارت و رطوبت منقبض و منبسط میشود. ترافیک، حرکات زمین و کم شدن زیاد رطوبت خاک بستر نیز از عوامل بروز ترکهای انعکاسی هستند. به کار گیری یکی از سه روش زیر در مورد آماده سازی روسازیهای بتنی احتمال بروز ترکهای انعکاسی را کاهش میدهد. روش اول به عنوان موثرترین روش پیشنهاد میشود.
شکستن هر کدام از دالها و تبدیل آنها به قطعات کوچک (بزرگترین بعد هر قطعه حدود ۰/۶ متر) و نشاندن کامل آنها بر روی خاک بستر و یا لایه زیر اساس با استفاده از غلتکهای چرخ لاستیکی، تاثیر تغییرات درجه حرارت را کاهش داده و یک بستر یکنواخت برای روکش ایجاد میکند. با انجام این عمل ضخامت روکش افزایش مییابد. اما در عوض ترکهای انعکاسی بخ حداقل رسیه ، عملکرد روکش بهتر شده و مخارج تعمیرات آتی کاهش مییابد. این روش برای برنامه مرحلهای روکش کردن بسیار مناسب است.
در کشورهای اروپایی با خرد کردن دالها و استفاده از آنها به عنوان لایههای اساس و زیر اساس روکش توانستهاند تا حدودی زیادی از شدت ترکهای انعکاسی بکاهند.
شکستن هر کدام از دالها و تبدیل آنها به قطعاتی که بتوان آنها را به اندازه کافی بر روی لایه زیرین محکم کرد. با این عمل حرکات دالها به حداقل رسیده، افت و خیز را در درزها و ترکها کاهش داده تا حدودی تغییرات درجه حرارت را بیاثر ساخته و برای روکش یک بستر یکنواخت ایجاد میکند. از این روش در برنامه مرحلهای روکش کردن استفاده میشود.
اضافه کردن ضخامت روکش و پر کردن و اندود کردن زیردال های بتنی بدون این که احتیاجی به خرد کردن آنها باشد نیز عملکرد خوبی نشان میدهد. به طوری که بروز ترکهای انعکاسی را به تاخیر میاندازد. به تجربه ثابت شده که اگر ضخامت روکش کمتر از ۱۱/۵ سانتیمتر باشد ترکهای انعکاسی به سرعت نمایان میشود ولی در ضخامتهای بین ۱۸ تا ۲۵/۵ سانتیمتر سرویس دهی روکش مناسب بوده اما بروز ترکها هم قابل انتظار است.
ترکیبی از یک لایه بتن آسفالتی با دانه بندی باز برای جلوگیری از بروز ترکها و یک لایه بتن آسفالتی میانی با دانه بندی پر و یک لایه رویه نیز برای کاهش ترکهای انعکاسی به طور موفقیت آمیزی مورد استفاده قرار گرفتهاند.
تعریض
مصالح و روشهای اجرایی قسمتهای تعریضی، مانند همانهایی است که در دیگر روسازیهای آسفالتی به کار میرود. فقط وسایل و ماشین آلات لازم برای حالتی که عرض باند تعریض کمتر از ۳ متر باشد متفاوت است. در جاهایی که عرض تعریض کم است از ماشین آلات مخصوص حفر کانالها برای کندن جای روسازی قسمت تعریضی به عمق و عرض معینی استفاده میشود. این عمل را باید در صورت امکان پس از اجرای لایه هموار کننده روسازی قدیمی انجام داد تا ضخامت قسمت تعریضی یکنواخت باشد. از ماشینهای پخش کن خودرو و کوچک و یا وسایلی که به گریدها متصل میشود برای بخش مخلوطهای آسفالتی استفاده میشود استفاده از این وسایل برای مواردی است که عرض باند تعریض کمتر از ۳ متر باشد.
برای متراکم کردن لایههای آسفالتی باندهای کم عرض از غلتکهای لرزنده و یا غلتکهای مخصوص کوبیدن کانالهای استفاده میشود. در مواقعی که باید یک لایه روکش جدید روی هر دو قسمت قدیم و تعریض شده اجرا شود در صورتی که بتوان کل ضخامت قسمت تعریضی را در یک لایه اجرا نمود به طوری که سطح آن پس از کوبیدن حدود ۱۳ سانتیمتر بالاتر از سطح روسازی قدیمی باشد میتوان از غلتکهای معمولی استفاده نمود.
آماده کردن بستر
بستر قسمتهای تعریضی باید با همان دقتی که در مورد بستر یک راه جدید اعمال میشود آماده سازی شود. بستر قسمتهای تعریضی را باید قبل از پخش آسفالت هموار کرده و به اندازه کافی متراکم کرد. وقتی که بستر تعریضی بر روی شانههای راه قدیمی واقع میشود معمولاً احتیاج به کوبیدن مجدد آنها نیست.
زهکشی
در صورتی که در روسازی قدیمی از یک لایه اساس دانهای استفاده شده باشد در زیر قسمت تعریضی باید زهکشهایی تهیه کرد تا آب موجود در لایه اساس را تخلیه کند.
آماده کردن سطوح قائم
در تمام کارهای آسفالتی سطوح قائم روسازی، جدولها، کانالها و آدم روها و سایر سطوح تماس را باید به وسیله پاشیدن و یا مالیدن یک قشر اندود امولسیون قیر یا قیرهای مایع آب بندی نمود. اندودهای سطوح قائم روسازی را باید از گرد و غبار محفوظ داشت بدین منظور بهترین موقع اجرای آنها مدت زمان کوتاهی قبل از اجرای آسفالت است.
پخش کردن مخلوطها
برای پخش کردن مخلوط لایههای زیرین و رویه ماشینهای پخش کن باید طوری قرار گفته باشند که عرض قسمت تعریضی را در بر گرفته باشد. حداقل ضخامت لایههای زیرین باید دو برابر اندازه بزرگترین دانههای موجود در مخلوط بوده و حداکثر ضخامت باید به اندازهای باشد که بتوان آن را در یک لایه پخش و به اندازه کافی متراکم نمود. قسمت رویه را باید در یک لایه پخش و کوبید. سطح رویه قسمت تعریض شده باید با سطح روسازی قدیمی کاملاً جفت شود.
متراکم کردن مخلوطهای آسفالتی
مخلوط پخش شده را باید بلافاصله متراکم نمود برای عرضهای ۱/۸ متری یا بیشتر غلتکهای چرخ آهنی تاندم و غلتکهای چرخ لاستیکی بادی به کار میروند ولی برای عرضهای کمتر از ۱/۸ متر باید از غلتکهای منخصوص کوبیدن کانالها یا غلتکهای لرزنده استفاده کرد.