از نظر لغوی طلاق به معنای رها شدن است.هر ازدواجی ممکن است به ناسازگاری ختم شود و از همین جهت ، نهاد طلاق پیش بینی شده است تا زن و مرد بتوانند به صورت شرعی به ازدواج خود پایان دهند که مانند دیگر اعمال حقوقی ، آثاری دارد.
طلاق در فقه یکی از حقوق مرد محسوب می شود اما طبق قوانین فعلی زن هم می تواند از دادگاه تقاضای حکم طلاق کند و یا می توانند باهم برای طلاق توافق کنند . زن و شوهر باید برای تحقق طلاق از هر نوعی تشریفاتی را طی کنند و تصمیم این که آن ها می توانند از هم جدا شوند یا نه با دادگاه است . طلاق به انواع و اقسامی تقسیم می شود که هر کدام از آن ها شرایط خاصی دارند.
از همین جهت، در این مقاله، به این پرسش ها پاسخ می دهیم که طلاق چیست و به چه معنا است و سپس به این می پردازیم که انواع و اقسام طلاق، بر اساس درخواست کننده طلاق کدام است و اقسام طلاق بر اساس امکان رجوع چیست و از منظر قانون مدنی، چند نوع طلاق داریم.
طلاق چیست
در پاسخ به این پرسش که طلاق چیست، باید گفت: واژه طلاق کلمه ای عربی است و به معنای گشودن گره و رها کردن است و در فقه بعنوان از بین بردن ازدواج با لفظ مخصوص می باشد. طلاق امروزه بعنوان یک ابزار برای خاتمه رابطه زناشویی میان زن و مرد شناخته می شود و یکی از مرسوم ترین دعاوی ای است که در دادگاه ها مطرح می شود. در قانون مدنی، موادی به این موضوع اختصاص داده شده است و بر اساس این قانون، ما چند نوع طلاق داریم. انواع و اقسام طلاق، عبارتند از: طلاق بائن، طلاق رجعی.
انواع طلاق بر اساس درخواست کننده طلاق
هرچند طلاق، حق مرد می باشد، اما در شرایطی، زن هم می تواند از دادگاه تقاضای طلاق کند و یا هردوی زوجین می توانند با توافق به زندگی مشترکشان خاتمه دهند. لذا انواع و اقسام طلاق، بر اساس درخواست کننده طلاق به شرح زیر است :
۱طلاق از طرق مرد
برای درخواست طلاق از طرف مرد ، باید تشریفاتی طی شود ، هرچند طلاق در گذشته به عنوان یکی از حقوق مرد محسوب می شد اما امروزه رعایت این تشریفات الزامی است که در ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی نیز بر این نکته تاکید شده است : ” مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید. ”
مرد برای این که همسرش را طلاق بدهد باید به دادگاه درخواست گواهی عدم امکان سازش بدهد و پس از آن درصورتی که به دادگاه ثابت کند که امکان ادامه زندگی مشترک برای او وجود ندارد ، این گواهی به او اعطا میشود در این فاصله او باید در جلسات داوری شرکت کرده و همه حق و حقوق زن من جمله مهریه ، نفقه نحله و از این قبیل را به او بپردازد.
۲طلاق از طرف زن :
طلاق از طرف زن به دو طریق ممکن است ، یکی این که وکالت در طلاق ، یا در اصطلاح عرفی ، حق طلاق داشته باشد و دیگری این که به استناد داشتن شرایط عسر و حرج یا شرایط دیگر ، از دادگاه حکم طلاق بگیرد که در زیر هر کدام از این شرایط توضیح داده شده است .
طلاق با داشتن حق طلاق : مرد می تواند به همسر خود وکالت بدهد که از او طلاق بگیرد ، هر چند داشتن این وکالت به این معنی نیست که زن هر زمان که بخواهد می تواند از شوهرش طلاق بگیرد ، بلکه باید همچنان تشریفات طلاق را طی کند.
طلاق با داشتن عسر و حرج یا شرایط دیگر : در قانون پیش بینی شده است که زن می تواند در شرایطی از دادگاه بخواهد تا حکم طلاق او را صادر کند . این شرایط عبات است از این که مرد نفقه اش را نپردازد ، شوهر بیش از چهار سال غایب باشد و این که موارد عسر و حرج وجود داشته باشد : ” به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد ”
۳طلاق توافقی : در این نوع طلاق طرفین باهم توافق می کنند که از هم جدا شوند و به زندگی مشترک خود خاتمه بدهند ؛ با این حال طرفین باید تشریفاتی را طی کنند و پس از آن می بایست از دادگاه ، تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش کنند .
اقسام طلاق بر اساس امکان رجوع
پس از این که زن و شوهر از یکدیگر جدا می شوند ، در طول مدت عده زن ، مرد می تواند به زن رجوع کند ؛ به این معنی که بدون این که لازم باشد دوباره باهم ازدواج کنند ، و تنها با ثبت رجوع ، می توانند زندگی مشترک خود را از سر بگیرند. حق رجوع همواره با مرد است حتی اگر طور دیگری توافق شود .
طلاق بر اساس امکان رجوع به دو نوع طلاق بائن و طلاق رجعی تقسیم می شود :
طلاق رجعی : این طلاق، از انواع و اقسام طلاق است و طلاقی است که مرد می تواند در طول مدت عده به زن رجوع کند و زندگی مشترکشان را از سر بگیرند . پس از اتمام عده ، حق رجوع از بین می رود . اکثر طلاق هایی که ثبت می شود از نوع طلاق رجعی است مگر این که در قانون ذکر شده باشد که از نوع بائن است که در ادامه توضیح داده شده است .
طلاق بائن : یکی از انواع و اقسام طلاق است که مرد حق رجوع به زن را ندارد . طبق ماده ۱۱۴۵ قانون مدنی در موارد زیر، طلاق از نوع بائن است :
۱“طلاقی که قبل از نزدیکی واقع شود.
۲طلاق یائسه.
۳طلاق خلع و مبارات مادام که زن رجوع به عوض نکرده باشد.
۴سومین طلاق که بعد از سه وصلت متوالی به عمل آید اعم از این که وصلت در نتیجه رجوع باشد یا در نتیجه نکاح جدید.”
رجوع با هر عملی ممکن است حاصل شود و شرایط خاصی برای آن در نظر نشده است اما با این حال ثبت آن الزامی است .
طلاق خلع و مبارات ، یکی از انواع و اقسام طلاق بائن است و طلاقی است که طرفین به علت کراهتی که از هم دارند، از یکدیگر جدا می شوند . در این طلاق که زن مالی را به مرد می بخشد تا مرد را به طلاق راضی کند و تا زمانی که زن از این مال رجوع نکرده باشد ، طلاق از نوع بائن محسوب می شود ؛ زیرا زمانی که زن از بذل رجوع کند ، مرد هم می تواند از طلاق رجوع کند .
طلاق نوعی ایقاع است که یکی از راه های خاتمه نکاح می باشد که در قوانین ایران برای این که زن و شوهر از یک دیگر طلاق بگیرند باید تشریفاتی را طی کنند . طلاق در فقه اسلامی حق مرد می باشد اما طرفین می توانند با توافق ، به زن وکالت طلاق بدهند. به علاوه شرایطی وجود دارد که زن می تواند از دادگاه حکم طلاق بگیرد .
